Do zdobycia konkurencyjnego przodownictwa na rynku nie wystarczy już tylko dobrze opracowana strategia. Nieustannie postępująca globalizacja oraz pojawiające się zmiany technologiczne powodują, że trwałą przewagę w gospodarce można osiągnąć dzięki wprowadzeniu innowacyjnego modelu biznesowego.
Czym są modele biznesu?
Model biznesu jest swego rodzaju układanką, stworzoną z logicznie powiązanych ze sobą elementów, takich jak wartości prezentowane przez firmę, grupa docelowa czy system funkcjonowania w gospodarce. Tak stworzony obraz przedsiębiorstwa ujawnia sposoby jego działania oraz zarabiania pieniędzy. Na model biznesu składa się dziewięć głównych elementów:
- segmentacja grup klientów,
- wartość oferowana klientom,
- kanały sprzedaży,
- kanały obsługi,
- charakter relacji z klientami,
- kluczowe procesy,
- zasoby partnerstwa,
- struktura przychodów,
- struktura kosztów.
Każda firma posiada swój własny model biznesu, który zazwyczaj jest taki sam dla przedsiębiorstw działających w jednej branży. Swego czasu można to było zaobserwować na przykładzie banków. Kiedyś każda prężnie działająca instytucja finansowa miała elegancko urządzony oddział z wielkim skarbcem. Jeśli ktoś zdecydował się na założenie banku, budował biznes na zasadzie tego schematu. Z czasem wszystko zaczęło się zmieniać – pojawiła się bankowość internetowa czy portale pożyczek społecznościowych. Tak narodziły się innowacyjne modele biznesowe, w których poszczególne branże zaczęły się przenikać. Zaczęto kwestionować powszechnie przyjęty sposób myślenia i wprowadzać do modeli nowe elementy – grupę odbiorców, kanał sprzedaży czy źródło przychodów. Dobrym przykładem tego typu działalności jest chociażby firma Tchibo, która swego czasu była znana jedynie z produkcji kawy, a obecnie sprzedaje produkty użytkowe w swojej sieci sklepów.
Innowacje w biznesie
Jeśli wprowadzony w danym przedsiębiorstwie model biznesowy nie przynosi pożądanych efektów, trzeba zastanowić się, co może być przyczyną takiego stanu rzeczy. Możliwości jest wiele: zwykle warto pomyśleć nad zmianą grupy docelowej, kanałów dotarcia, polityki cenowej czy źródła przychodów. Niektóre firmy eksperymentują – za pomocą
metody prób i błędów testują poszczególne rozwiązania w swoim modelu biznesowym i sprawdzają, które z nich sprawdzi się najlepiej.
Zwykle duże korporacje mają mniejszą skłonność do ryzyka i rezygnują z wprowadzania radykalnych zmian, dopóki konkurencja z powodzeniem ich nie wdroży. Podbijanie nowych rynków, sprawdzanie dotąd nieznanych kanałów sprzedaży czy zmiana oferty cenowej, to narzędzia po które chętnie sięgają mniejsze firmy. Wszystkie wspomniane działania mają na celu wprowadzenie innowacyjnego modelu biznesowego. To właśnie dzięki niemu, firma będzie w stanie zaoferować klientom unikalną wartość, w możliwie najbardziej rentowny sposób i spowodować, że konsumenci nie skorzystają z usług konkurencji.
Zmiana modelu biznesowego
Istnieją dwie główne metody wprowadzenia innowacyjnego modelu biznesowego: przebudowa obecnego lub stworzenie od podstaw zupełnie nowego i stopniowe przechodzenie z jednego w drugi.
Punktem wyjścia do pierwszego sposobu jest istniejący w firmie model biznesowy, który zostaje poddany stopniowym przekształceniom. Nie jest to łatwe zadanie. Wszak trzeba działać na istniejących już procesach i dokonywać zmian wśród osób funkcjonujących już w określonym środowisku, co często wiąże się z tym, że od pracowników wymagane są nowe kompetencje. Warto przeprowadzać symulacje zmian, by przekonać się, czy wdrożenie innowacji będzie korzystne dla firmy.
Drugi sposób polega na wykreowaniu zupełnie nowego modelu, obok istniejącej już struktury. Wiąże się to z koniecznością przemyślenia wielu istotnych kwestii, chociażby takich, czy warto rozwijać pomysł z obecnie pracującymi w przedsiębiorstwie ludźmi, czy może lepiej stworzyć w tym celu zupełnie nowy zespół. W przypadku poszerzenia oferty pojawia się dylemat, czy oby na pewno firma ma odpowiednie zaplecze sprzętowe, żeby w pełni mu sprostać.
Kręta droga do sukcesu
Głównym problemem większości prezesów firm jest to, że nie zastanawiają się nad alternatywnymi modelami biznesu. Bezrefleksyjnie podporządkowują się ogólnie panującym w branży zasadom, nie dopuszczając nawet do siebie myśli, że pewne rzeczy można zrobić inaczej, czasem z dużo lepszym efektem. Strategiczne myślenie powinno być obowiązkiem każdego przedsiębiorcy.
Wszystko się zmienia, gdy na rynku pojawia się innowator, którego pionierski pomysł wywołuje niemałą rewolucję w branży i pozwala przedsiębiorstwu znacznie zwiększyć dochody. Tak było chociażby w przypadku firm zajmujących się wynajmem luksusowych samochodów. Na całodniowe wypożyczenie auta nie było zbyt wielu chętnych, z prostego względu – mało kogo stać na taką atrakcję. Dopiero wprowadzenie możliwości wynajmu samochodu na minuty spowodowało, że masa ludzi zaczęła korzystać z tej oferty.
Brak ambicji to kolejny problem prezesów firm. Niektórzy przedsiębiorcy spoczywają na laurach, zamiast rozwijać swój biznes. Przykładowo: właściciel apteki skupia się jedynie na swoim stacjonarnym biznesie, w którym nie brakuje mu lokalnych klientów. Z powodzeniem mógłby zwiększyć swoje obroty, chociażby otwierając sklep internetowy i rozsyłając towary po całym kraju. Zwykle jednak przedsiębiorcy marnują tego typu szanse na rozwój firmy, nie mogąc sprostać barierze psychologicznej, która pojawia się w ich głowach.
