Wiele osób, które decydują się na rozwód, stają przed problem: żądać rozwiązania małżeństwa z winy drugiego małżonka czy też bez orzekania o winie? Jakie są skutki obu rozwiązań?

Kiedy zachodzi możliwość przypisania winy małżonkowi

Nie ma katalogu zachowań, które przesądzają o winie jednej ze stron, najczęściej są to: nielojalność małżeńska czy finansowa, uzależnienie od alkoholu bądź innych środków odurzających, przemoc, czy też brak zaangażowania w sprawy rodzinne. Wszelkie takie zachowania lub zaniechania muszą być wyrazem woli małżonka (zawinione), bądź wynikać z jego niedbalstwa (przewidywanie znaczenia i skutków działania lub zaniechania).

Możliwość przypisania małżonkowi winy w rozkładzie pożycia jest zatem wyłączona w razie jego niepoczytalności, jak również w sytuacji przemijających nawet zakłóceń psychicznych. Bardzo istotny jest również moment występowania zawinionych działań lub zaniechań. Pamiętać bowiem należy, że gdy mają one miejsce jeszcze w czasie trwania małżeństwa, lecz po wystąpieniu zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, nie dają wówczas podstaw do przypisania małżonkowi winy za ten rozkład (np. związek z inną osobą).

Brak stopniowania winy

Kolejną istotną okolicznością jest fakt, że sąd w procesie rozwodowym nie stopniuje winy. Nie ma zatem znaczenia, który z małżonków ponosi winę „większą”, a który „mniejszą”, jak również to, że jeden z małżonków zawinił tylko jedną z wielu przyczyn, a drugi dopuścił się wielu i to cięższych przewinień. Decyzja o żądaniu rozwodu z winy drugiego małżonka – poza moralnym znaczeniem, pociąga za sobą określone konsekwencje.

Żądanie rozwodu z winy   drugiego małżonka – konsekwencje

W pierwszej kolejności wskazać należy, że znacznie wydłuża czas trwania postępowania rozwodowego – z uwagi na konieczność wykazania winy dowodami – z dokumentów, zeznań świadków itp. Najistotniejsze są jednak skutki w zakresie obowiązku alimentacyjnego. W sytuacji, kiedy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, tylko małżonek niewinny może żądać od małżonka winnego alimentów. Żądanie alimentów w tej sytuacji jest uzasadnione, gdy rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Należy zatem porównać sytuację, w jakiej małżonek niewinny znajduje się po rozwodzie, z sytuacją, w jakiej by się znajdował, gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo. Co istotne obowiązek alimentacyjny w tym przypadku nie jest ograniczony czasowo. Wygasa tylko przez zawarcie nowego małżeństwa przez uprawnionego do alimentacji.

Zupełnie inne są skutki – w sferze alimentów – rozwodu bez orzekania o winie bądź gdy sąd orzeknie rozwód z winy obojga małżonków. Po pierwsze, uprawnionym do otrzymania alimentów jest każdy z małżonków uznany za niewinnego rozkładu pożycia (przy rozwodzie bez orzekania o winie) oraz każdy z małżonków współwinnych (przy rozwodzie z winy obu stron). Po drugie, obowiązek alimentacyjny aktualizuje się tylko w sytuacji gdy drugi z małżonków znajdzie się w niedostatku – a zatem samo pogorszenie sytuacji finansowej (jak przy rozwodzie z wyłącznej winy) nie jest wystarczające. Pojęcie niedostatku rozumiane jest jako niemożność zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb. Musi być ono niezawinione, roszczenie zatem nie przysługuje osobie, która mając możliwości zarobkowe, nie podejmuje pracy z własnej woli lub nie czerpie dochodów ze swojego majątku. Po trzecie, obowiązek alimentacyjny – w opisanej sytuacji – ma granice czasowe: 5 lat od orzeczenia rozwodu. Jedynie w wyjątkowych okoliczność jest możliwość przedłużenia tego okresu.

Bez względu na to, czy mamy do czynienia ze zwykłym (rozwód bez orzekania o winie lub z winy obu stron), czy poszerzonym (wyłączna wina jego z małżonków) obowiązkiem alimentacyjnym, obowiązek ten nie może wykraczać poza możliwości zarobkowe i majątkowe osób zobowiązanych. W obu przypadkach, zasądzone w wyroku alimenty należne są od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. W toku postępowania rozwodowego i na czas jego trwania, można żądać zabezpieczenia potrzeb rodziny – poprzez zobowiązanie jednego z małżonków do łożenia na utrzymanie drugiego.

Podsumowanie

Podsumowując wskazać należy, że orzeczenie o winie jest korzystne dla tej strony, która nie ponosi winy w rozkładzie pożycia i jest w stanie wykazać winę współmałżonka. Czasami udowodnienie winy jest niezmiernie łatwe, jednakże w wielu przypadkach wiąże się z koniecznością prowadzenia długotrwałego procesu, co w konsekwencji jest stresujące oraz prowadzi do jeszcze większego skonfliktowania stron i wzajemnej niechęci. Warto zatem przemyśleć swoją decyzję, tym bardziej, że gro rozwodzących się małżonkowów posiada wspólne, małoletnie dzieci, które mimowolnie stają się uczestnikami konfliktu rozwodzących się rodziców.

Jeśli potrzebujesz wsparcia prawnego w zakresie prawa rodzinnego, skontaktuj się z Kancelarią Ast Adwokaci – Adwokat Poznań, Września, Gniezno, Śrem